Co dwudziesta sprawa kończy się skazaniem
Sprawy sądowe o błędy medyczne toczą się latami, a wszczęcie postępowania przez prokuraturę nie daje gwarancji pozytywnego zakończenia. Potwierdzają to ministerialne statystyki.
Jak zauważa Jakub Kosikowski, rzecznik prasowy Naczelnej Izby Lekarskiej – Według statystyk Ministerstwa Sprawiedliwości w ostatnich dwóch latach prokuratura wszczęła 5 630 spraw o zdarzenia medyczne – o błędy medyczne, do sądu skierowano i zakończono skazaniem 255 spraw – mówił.
W Polsce brakuje dostępnych publicznie danych o liczbie spraw sądowych związanych bezpośrednio ze zdarzeniami medycznymi czy naruszeniem praw pacjentów. Specjalizujący się w sprawach związanych z błędami medycznymi mec. dr. hab. n. praw. Radosław Tymiński – podkreśla, że – Z informacji udostępnianych przez różne instytucje wiemy, że co roku mamy w Polsce ok. 200 spraw karnych o błędy medyczne, ok. 1 000 spraw cywilnych, ok. 3 000 spraw z zakresu odpowiedzialności zawodowej lekarzy.
Poza statystykami są jeszcze sprawy zgłaszane bezpośrednio do ubezpieczycieli w ramach roszczeń z ubezpieczenia OC lekarza. Mec. Tymiński na łamach Gazety Wyborczej przywołuje swoje badania, z których wynika, że w sprawach cywilnych niespełna połowa roszczeń wobec lekarzy jest uznawana za uzasadnioną.
Rekordowe odszkodowanie po dekadzie
Najwyższe odszkodowanie, jakie w Polsce zasądzono za błędy medyczne, wyniosło 5 milionów złotych. Wyrok zapadł w 2014 roku po dekadzie od wystąpienia zdarzenia medycznego – za błędy popełnione w 2004 roku.
W ostatnich dwóch latach do Rzecznika Praw Pacjenta zgłoszono 1 652 niepożądane zdarzenia medyczne. Rzecznik Naczelnej Izby Lekarskiej przywołuje szacunki, które mówią o tym, że rocznie dochodzi od 7 do 23 000 zgonów w wyniku błędów medycznych.
O rekordowych odszkodowaniach pisaliśmy tutaj >>
Sprawniejszy system wypłaty rekompensat
Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych przy Rzeczniku Praw Pacjenta powołano sześć miesięcy temu – 6 września 2023 r. Jego zadaniem jest przyśpieszyć i ułatwić dochodzenie roszczeń oraz poprawić jakość w ochronie zdrowia. Przepisy w efekcie przewidują wzmocnienie pozycji pacjenta i poprawę bezpieczeństwa – także lekarza.
U podstaw jego powołania leży chęć znalezienia sposobu na pozasądowy sposób uzyskiwania rekompensaty przez osoby, które podczas pobytu w szpitalu doznały uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia albo uległy zakażeniu szpitalnemu.
Przesłanki przyznania świadczenia kompensacyjnego:
- zakażenie pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym (odszkodowanie od 2 tys. zł do 200 tys. zł),
- uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia pacjenta (od 2 tys. zł do 200 tys. zł),
- śmierć pacjenta (zależnie od wieku i stopnia spokrewnienia: od 20 tys. zł do 100 tys. zł).
Korzystasz z funduszu? Rezygnujesz z roszczeń
Ważny są też dwa aspekty – wniesienie do sądu sprawy o odszkodowanie lub zadośćuczynienie będzie wykluczać rozpatrzenie wniosku przez rzecznika praw pacjenta.
Przyjęcie świadczenia kompensacyjnego będzie zaś równoznaczne ze zrzeczeniem się wszelkich innych roszczeń.
W ciągu 6 miesięcy działania funduszu do Biura Rzecznika Praw Pacjenta wpłynęły 134 wnioski o przyznanie świadczenia z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych. Większość wniosków – ok 60 proc. dotyczy uszczerbku na zdrowiu, co czwarty wniosek dotyczy śmierci pacjenta, a 17 proc. zakażenia szpitalnego.
Wniosek, symboliczna opłata i brak udziału prawnika
Procedurę uruchamia złożenie wniosku do Rzecznika Praw Pacjenta. Nie wymagana jest pomoc adwokata lub radcy prawnego, a opłata jest przystępna i wynosi 300 złotych.
Uzyskanie odszkodowania nie opiera się na szukaniu winnego – nie wymaga udowodnienia winy personelu czy placówki medycznej. Rzecznik orzeka jedynie, czy doszło do zdarzenia, którego można było z dużym prawdopodobieństwem uniknąć.
Nowe regulacje mają mieć zastosowanie do błędów, do których doszło 7 września 2023 r. lub później. Ustawodawca przewidział pojedyncze wyjątki od tej zasady. Kluczowy jest fakt, że przepisy przewidują tylko dochodzenie roszczeń wobec zdarzeń w szpitalu finansowanym ze środków publicznych.
Decyzja o odszkodowaniu w kilka miesięcy
Jeśli wniosek jest poprawnie złożony i opłacony, to Rzecznik podejmie postępowanie. Na tym etapie gromadzi informacje i dokumentację medyczną. Następnie sprawa jest opiniowana przez niezależnych i doświadczonych ekspertów medycznych.
Decyzja jest wydawana najpóźniej w ciągu trzech miesięcy, po 14 dniach od wydania decyzji wypłacane jest odszkodowanie. Postępowanie jest dwuinstancyjne – pacjent lub bliscy mogą się odwołać do Komisji Odwoławczej do spraw Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych. Odwołanie wiąże się z poniesieniem opłaty w wysokości 200 zł.
Świadczenie wypłacane z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych jest zwolnione z podatku.
Fundusz elementem no-fault – rewolucja w medycynie
Ustawa wprowadza rozwiązania systemu no-fault. Nowe przepisy maja za zadanie zrewolucjonizować kwestie odpowiedzialności i sprawić, że leczenie będzie bezpieczniejszym procesem dla każdej ze stron – pacjenta, lekarza i placówek medycznych.
System pozasądowych rekompensat wpisuje się w funkcjonowania placówek medycznych zgodnie z założeniami psychologii zarządzania „uczących się organizacji”. Placówka, w której doszło do zdarzenia, otrzyma raport ułatwiający wdrożenie zaleceń, by w przyszłości nie powtórzyć błędu albo by zminimalizować ryzyko jego powtórzenia.
Bezpieczeństwo lekarza
Szerszą zmianą, której tylko elementem jest Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych, oczekiwaną przez środowisko lekarzy jest system no-fault.
Najważniejszym aspektem jego wprowadzenia jest zmniejszenie presji w trakcie codziennego wykonywania zawodu lekarza. Budowanie kultury wzajemnego zaufania w systemie ochrony zdrowia. Kluczowa jest poprawa wyników poprzez monitorowanie błędów medycznych, ich analizę i eliminowanie zdarzeń niepożądanych.
Wprowadzenie funduszu to nie tylko szybsza ścieżka uzyskiwania odszkodowań. To przede wszystkim fundamentalna zmiana odpowiedzialności lekarzy oraz funkcjonowania placówek ochrony zdrowia, która powinna prowadzić do udoskonalania procesów i poprawy efektywności leczenia pacjentów. Cały system w efekcie przyczyni się do redukcji błędów i zdarzeń medycznych, a osobom poszkodowanym ułatwi dochodzenie roszczeń.
O założeniach funduszu pisaliśmy na naszym blogu obowiazkowe.pl
źródło:
ustawa z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2023 poz.1675).
ustawa z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1545),
ustawa z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 991.
Naczelna Izba Lekarska
