Wyłączenia w obowiązkowej polisie OC
Najprościej rzecz ujmując wyłączenia w ubezpieczeniach zawodowych to określone sytuacje lub zdarzenia, których polisa nie obejmuje. Oznacza to, że jeżeli błąd zawodowy zostanie popełniony w ramach wyłączonych okoliczności, ubezpieczyciel nie przyjmie odpowiedzialności za tę szkodę.
W praktyce natomiast oznacza to, że klient lub kontrahent (ewentualnie pacjent w przypadku zawodów medycznych) może nie otrzymać odszkodowania z ubezpieczenia i konieczne będzie pokrycie szkód z własnych środków.
Agenci ubezpieczeniowi często doradzają, aby sprawdzenie zakresu ochrony zacząć od wyłączeń z ogólnych warunków ubezpieczenia (OWU). Jednak w przypadku obowiązkowych ubezpieczeń zawodowych to ślepa uliczka. Kupując zawodowe OC obowiązkowe należy zacząć od rozporządzenia – a w zasadzie ustawy na jaką się powołuje.
Kwestie formalne w ustawie a rzeczywistość
Warunki zawodowych ubezpieczeń obowiązkowych są regulowane przez rozporządzenia ministra finansów. To właśnie w tych aktach prawnych należy szukać informacji jakie czynności są objęte ochroną, a jakie mogą być z niej wyłączone.
Rozporządzenie zwykle zawiera informacje o zakresie ubezpieczenia, m.in. wskazuje minimalną sumę, na którą należy się ubezpieczyć. Odsyła także do zapisów ustawy – osobnej dla każdego zawodu – wskazującej szczegółowo czynności objęte ochroną, np.:
- ustawa o rachunkowości – w przypadku biur rachunkowych,
- ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty – dla lekarzy,
- ustawa o doradztwie podatkowym – w przypadku doradców.
Ustawodawca zyskuje pewność, że poszczególne grupy zawodowe posiadają ten sam zakres ubezpieczenia obowiązkowego, ponieważ zbudowany jest na rozporządzeniu.
Co istotne w przypadku OC obowiązkowego ubezpieczyciele nie mogą zastosować żadnych wyłączeń odpowiedzialności. Zakres ochrony musi być zgodny z rozporządzeniem.
Brak w ustawie = luka w ochronie
Warto mieć świadomość, że czynności niewymienione wprost w ustawie, do której odsyła rozporządzenie są poza ochroną polisy OC obowiązkowego.
Nawet jeśli utarło się, że przedstawiciele poszczególnych zawodów
realizują niektóre czynności (np. lekarz wystawia recepty i pomyli się w sprawie poziomu refundacji, biuro rachunkowe przygotowuje deklaracje podatkowe) to nie oznacza, że posiadają zawodową ochronę OC w tym zakresie.
Standardowe wyłączenia
W ubezpieczeniach zawodowych występują wyłączenia standardowe, jak i szczególne – charakterystyczne dla grup zawodowych.
Obowiązkowe OC to najczęściej stały, uniwersalny dla każdej profesji katalog wyłączeń, w którym znajdzie się informacja, że polisa nie obejmie:
- szkód wyrządzonych po utracie prawa wykonywania zawodu lub gdy czynności są wykonywane bez wymaganych uprawnień lub zezwoleń,
- nie są częścią kwalifikacji zawodowych określonych w przepisach prawa,
- szkód mających charakter celowego działania na szkodę klienta lub szkód powstałych wskutek działań rażąco niedbałych lub świadomych zaniedbań (choć zdarza się, że w niektórych produktach rażące niedbalstwo jest w zakresie ubezpieczenia),
- kar umownych,
- szkód wyrządzonych osobom bliskim
- szkód powstałych wskutek działań wojennych, rozruchów i zamieszek, a także aktów terroru,
- błędów popełnionych pod wpływem środków odurzających.
Wyłączenia szczególne
Wyłączenia szczególne, sprecyzowane w rozporządzeniach, mogą natomiast dotyczyć specyficznych sytuacji związanych z wykonywanym zawodem.
Przykład: Dla architektów wyłączenie może obejmować działania niezgodne z przepisami prawa budowlanego lub normami technicznymi. W takim przypadku, mimo że architekt posiada ubezpieczenie zawodowe, w razie naruszenia przepisów jego polisa może nie pokryć szkód.
W kontekście ubezpieczeń zawodowych wyłączenia odpowiedzialności są jednym z najważniejszych elementów polisy. Kluczowe jest zrozumienie tych ograniczeń, aby nie narazić się na ryzyko, którego polisa nie obejmuje. A następnie rozszerzyć zakres ubezpieczenia, aby ochrona była dostosowana do wykonywanego zawodu, jego formy i rodzaju świadczonych usług.
Można to zrobić poprzez zawarcie dodatkowych klauzul lub dobrowolnego ubezpieczenia OC.
Dobrowolne OC i klauzule – także mają wyłączenia
Odpowiedzią na ograniczenia w ochronie są dodatkowe klauzule (czyli rozszerzenia, które zwiększają zakres ubezpieczenia) oraz ubezpieczenia dobrowolne OC, które stanowią uzupełnienie ochrony zawodowej.
Jednak każde z tych ubezpieczeń – wymaga analizy wyłączeń. Gdzie je znaleźć? Wszystkie dostępne są w OWU, czyli Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia. Zwykle ubezpieczyciel definiuje wszystkie wyłączenia w jednym rozdziale, np.:
- Wyłączenia odpowiedzialności – w przypadku PZU i Uniqa
Dodatkowo – w przypadku klauzul, o które chcemy rozszerzyć ubezpieczenie – wyłączenia zwykle znajdują się w końcowej części treści klauzuli. Trzeba zwracać na nie uwagę.
Ostatnim elementem, z którego warto czerpać wiedzę o tym, kiedy ubezpieczenie działa, jest… po prostu treść klauzul lub warunków ubezpieczenia. Przykładowo, jeśli czytamy, że ubezpieczenie działa na terytorium Polski, to oznacza, że usługi świadczone dla zagranicznych podmiotów nie będą objęte ochroną.
Rozporządzenie dotyczące obowiązkowego ubezpieczenia zawodowego dla biur rachunkowych odnosi się do ustawy o rachunkowości, definiując, które działania są uznawane za zawodowe i objęte ubezpieczeniem.
To jeden z najbardziej oczywistych przykładów tego jak bardzo stan prawny odbiega od rzeczywistości.
Rozporządzenie regulujące obowiązek ubezpieczenia biur rachunkowych powołuje się na ustawę o rachunkowości z 1994 r., gdzie jako czynności objęte ubezpieczeniem wskazane są wyłącznie prowadzenie ksiąg rachunkowych. Z formalnego punktu widzenia jedynie te czynności, które są bezpośrednio wymienione lub wywodzą się z przepisów ustawy, mogą podlegać ochronie ubezpieczeniowej. Jeśli zatem podmiot świadczy inne usługi niż te zdefiniowane w ustawie – nie ma ochrony ubezpieczeniowej, nawet jeśli wykonywane czynności czy świadczone usługi są zwyczajowo przypisane do tej profesji.
W efekcie wiele czynności, które dziś wykonuje biuro rachunkowe, tj. przygotowanie deklaracji podatkowych, czynności związane z obsługą kadrowo-płacową są poza ochroną. Aby posiadać kompleksową ochronę zawodową – w opisanym wyżej przypadku – należy rozszerzyć ubezpieczenie OC biura rachunkowego wykupując klauzulę obejmującą kadry i płace.
Przy czym warto mieć na uwadze, że klauzula nie obejmuje szkód powstałych wskutek ujawnienia wiadomości poufnej czy w wyniku błędnego przeliczenia waluty, jak również tych na osobie i rzeczowe.
Więcej na ten temat znajdziesz tutaj >>
Masz wątpliwości czy masz właściwą ochronę? Napisz na adres: adam.kaszubski@iexpert.pl
Rozporządzenie dotyczące ubezpieczenia lekarzy powołuje się na ustawę o zawodzie lekarza i lekarza dentysty. Akt wykonawczy jasno wskazuje, że obowiązek posiadania ubezpieczenia dotyczy tych medyków, którzy prowadzą praktykę lekarską w formie działalności gospodarczej.
Lekarze pracujący na umowę o pracę czy umowę zlecenie nie mają obowiązku zawarcia ubezpieczenia OC, aby posiadać zabezpieczenie na sytuację roszczeń pacjenta mogą zawrzeć dobrowolne ubezpieczenie OC lekarza.W wielu sytuacjach posiadanie dobrowolnej polisy oc jest wymogiem przy podejmowaniu współpracy z placówką medyczną.
Co znajduje się poza ochroną i o co należy zadbać? Lekarze wykonujący zabiegi chirurgiczne, zabiegi endoskopowe oraz zabiegi medycyny estetycznej powinni pamiętać, że te czynności są poza zakresem obowiązkowego OC.
Wprowadzone rozporządzeniem Ministra Finansów jest ubezpieczeniem obowiązkowym pomimo uwolnienia zawodu pośrednika. Akt wykonawczy wskazuje jednoznacznie, że OC pośrednika w obrocie nieruchomościami może zakupić jedynie przedsiębiorca. Osoba fizyczna nie może być pośrednikiem wymagana jest działalność gospodarcza.
Samo rozporządzenie nie zawiera szczegółowego zakresu odpowiedzialność pośrednika w obrocie nieruchomościami. Ustawa o gospodarce nieruchomościami mówi, że podstawą jest pisemna umowa zawarta z klientem. Zatem im więcej czynności pośrednictwa wpisane w umowie, tym szersza ochrona z polisy OC. Niemniej trzeba być ostrożnym, aby zakres usług zdefiniowanych w umowie pośrednictwa nieruchomości nie wykraczał poza czynności zarezerwowanych dla innych zawodów – np. adwokatów czy radców prawnych.
Brak ważnej polisy OC pośrednika pozwala klientom bez konsekwencji rozwiązać umowę.
Podobnie jak w przypadku pośredników nieruchomości po deregulacji ustawodawca, pomimo uwolnienia zawodu, pozostawił obowiązek posiadania obowiązkowego OC zawodu. Obowiązek ten ciąży na przedsiębiorcy.
Rozporządzenie Ministra Finansów nie zawiera szczegółowego zakresu odpowiedzialność zarządcy nieruchomości, ale odsyła do ustawy o gospodarce nieruchomościami. Tam znajdziemy informację, że podstawą odpowiedzialności jest pisemna umowa zawarta z klientem, to oznacza że tylko czynności wpisane do umowy są objęte ochroną z polisy OC. Warto zatem, aby zarządcy nieruchomości zrobili audyt wykonywanych czynności, aby upewnić się że wszystkie świadczone przez nich usługi i wykonywane czynności są ujęte w umowie.
Brak ważnej polisy pozwala klientom bez konsekwencji rozwiązać umowę.
Tytuł rzeczoznawcy majątkowego jest chroniony prawem. Obowiązek ubezpieczenia OC wynika rozporządzenia Ministra Finansów i ciąży na przedsiębiorcy.
Aby nastąpiła odpowiedzialność ubezpieczyciela wobec błędów popełnionych w operacie szacunkowym rzeczoznawca musi posiadać polisę OC obowiązkową. Pracownicy zatrudnieni w oparciu o umowę o pracę czy zlecenie są chronieni polisą pracodawcy.
Warto jednak mieć świadomość, że o ile wycena nieruchomości zawarta jest w OC obowiązkowym, to wycena maszyn, linii produkcyjnych jest poza ochroną ubezpieczenia obowiązkowego zawodu. Aby posiadać ochronę w tym zakresie należy zawrzeć polisę dobrowolną OC rzeczoznawcy majątkowego.
Zgodnie z rozporządzeniem MF ubezpieczenie OC doradcy podatkowego jest ubezpieczeniem obowiązkowym. Do zawarcia tego ubezpieczenia zobligowane są podmioty świadczące ten zawód zgodnie z ustawą o doradztwie podatkowym, czyli wykonujących zawód we własnym imieniu i na własny rachunek oraz w formie spółek niemających osobowości prawnej.
W ramach programu PZU dla doradców podatkowych – bezpłatnie w ramach obowiązkowego ubezpieczenia OC przedstawiciele tej profesji dodatkowo zyskują ochronę za szkody powstałe w skutek rażącego niedbalstwa.
Powszechnym jest, że doradcy podatkowi dodatkowo świadczą usługi w postaci obliczania wynagrodzeń i innych świadczeń związanych ze stosunkiem pracy – do tego rodzaju czynności należy obliczania składek i prowadzenia dokumentacji na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, FP, FGŚP, PFRON. Warto jednak mieć świadomość, że te czynności znajdują się poza ochroną OC obowiązkowego doradcy podatkowego. W takiej sytuacji należy rozszerzyć zakres ubezpieczenia o OC uzupełniające doradcy.
Rola wyłączeń w ubezpieczeniach zawodowych
Dla osób objętych obowiązkowym ubezpieczeniem zawodowym znajomość warunków i wyłączeń w polisie jest kluczowa. Niewiedza lub niepełne zrozumienie zakresu wyłączeń może prowadzić do sytuacji, w której specjalista zostanie bez ochrony w sytuacji, gdy tego potrzebuje.
Są one nie tylko zabezpieczeniem dla specjalistów, ale także gwarancją dla ich klientów, że w przypadku popełnienia błędu lub zaniedbania będą mieli oni zapewnione odszkodowanie
Zrozumienie, jakie czynności są wyłączone z ochrony, jest kluczowe dla każdej osoby objętej obowiązkowym ubezpieczeniem zawodowym. Przedsiębiorcy, którzy rozszerzają zakres świadczonych usług, aby być bardziej konkurencyjnymi na rynku każdorazowo powinni zrobić audyt swojej polisy. Najlepiej korzystając z profesjonalnego wsparcia doradcy. Zaniechanie w tej kwestii może prowadzić do sytuacji, w której, pomimo posiadania ubezpieczenia, specjalista nie jest chroniony w przypadku roszczenia odszkodowawczego.
Masz wątpliwości? Napisz do nas: biuro@iexpert.pl
